ZABURZENIA ZE SPEKTRUM AUTYZMU (Autism Spectrum Disorder – ASD) to grupa złożonych zaburzeń neurorozwojowych, charakteryzujących się:
- znacznymi trudnościami w interakcjach społecznych i komunikowaniu się,
- występowaniem ograniczonych, powtarzanych, stereotypowych wzorców zachowania i zainteresowań.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu określane są również jako całościowe zaburzenia rozwojowe, do których zaliczany jest:
- autyzm,
- Zespół Aspergera (ZA),
- autyzm atypowy.
Objawy całościowych zaburzeń rozwojowych obejmują trzy sfery rozwoju – komunikację, relacje społeczne i zachowania:
Komunikowanie się:
- ograniczona zdolność do komunikacji lub jej całkowity brak,
- trudności w spontanicznym wykorzystywaniu sygnałów niewerbalnych do komunikacji,
- występowanie echolalii, czyli automatycznego powtarzania, bezpośrednio lub z odroczeniem, usłyszanych słów, zdań lub fraz,
- problemy z intonacją, tempem i rytmem wypowiedzi,
- trudności z rozumieniem metafor, humoru, przysłów i innych niejednoznacznych komunikatów.
Relacje społeczne:
- ograniczona umiejętność odwzajemnienia, dzielenia z innymi uczuć i zainteresowań,
- trudności w nawiązywaniu relacji z innymi,
- trudności w rozumieniu kontekstu w różnych sytuacjach społecznych.
- trudności w intuicyjnym nabywaniu i przestrzeganiu reguł społecznych.
WAŻNE! Osobom z ASD nie brakuje motywacji i chęci do nawiązywania relacji, ale brakuje im umiejętności niezbędnych do tworzenia bliskich związków i efektywnej współpracy.
Zachowanie, aktywności i zainteresowania:
- proste stereotypie ruchowe („trzepotanie dłońmi”),
- schematyczne zabawy (układanie przedmiotów w rzędy),
- obsesyjne przestrzeganie stałych zasad wykonywania czynności,
- niechęć wobec zmian w otoczeniu,
- wąskie i nasilone zainteresowania (np. gromadzenie informacji na temat dinozaurów, pociągów czy fascynacja wzorami matematycznymi),
- brak elastyczności w zachowaniu.
Wiele osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu ma również trudności w zakresie funkcjonowania zmysłowego, związane z nadwrażliwością lub zbyt małą wrażliwością na bodźce sensoryczne (dotykowe, wzrokowe, słuchowe, etc.).
WAŻNE!
Każda osoba z zaburzeniami ze spektrum autyzmu jest inna, ma inne mocne i słabe strony!
Jeśli poznałeś jedną osobę z autyzmem, poznałeś jedną osobę z autyzmem.
dr Stephen Shore
DIAGNOZA ZABURZEŃ ZE SPEKTRUM AUTYZMU
Wyraźne objawy autyzmu uwidaczniają się przed trzecim rokiem życia, jednak najczęściej już w pierwszym roku życia dziecka widoczne są nieprawidłowości w rozwoju dziecka.
Rodzicu, jeśli u swojego dziecka zauważysz następujące objawy, skonsultuj się ze specjalistą:
- brak reakcji na imię,
- osłabiony kontakt wzrokowy,
- brak uwspólnienia uwagi,
- brak wskazywania informacyjnego,
- brak lub ograniczona zabawa „na niby”,
- brak prawidłowego rozwoju mowy lub regres mowy,
- brak typowych relacji z rówieśnikami.
Diagnoza całościowych zaburzeń rozwojowych:
- Wielospecjalistyczna: psychiatra i psycholog oraz, w zależności od potrzeb, inni specjaliści: pediatra, logopeda, neurologopeda, neurolog, pedagog.
- Podstawowe metody w diagnozie: wywiad z rodzicem, obserwacja zachowania dziecka, protokoły diagnostyczne/skale, informacje na temat funkcjonowania dziecka w przedszkolu/szkole.
Kiedy udać się do specjalisty? Jak najszybciej!
Dlaczego DIAGNOZA jest ważna?
- umożliwia uzyskanie potrzebnych dokumentów – opinii, orzeczeń w celu uzyskania bezpłatnego wsparcia terapeutycznego i edukacyjnego,
- WCZESNA DIAGNOZA to możliwość podjęcia WCZESNEJ TERAPII i zapewnienia dziecku odpowiedniej EDUKACJI,
- pozwala na ZROZUMIENIE dziecka.
oprac. SYLWIA WALERYCH – psycholog, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny