Kiedy udać się z dzieckiem do logopedy ? Pytanie to zadaje sobie na pewno wielu rodziców. Najczęściej jednak pojawia się ono, kiedy dziecko wkracza już w wiek przedszkolny i otoczenie coraz wyraźniej dostrzega niedostatki w zakresie rozwoju mowy czynnej u malucha. Czy warto więc czekać z konsultacją aż do 3, 4 roku życia dziecka?
Niestety często jeszcze możemy spotkać się ze stwierdzeniami (wyniesionymi nawet z gabinetów pediatrycznych), że dziecko „ma czas”, „jak pójdzie do przedszkola to zacznie mówić”, „chłopcy mówią dużo później”. Oczywiście zdarzają się wyjątki, ale lepiej mieć pewność, że rozwój naszego największego Szczęścia przebiega prawidłowo niż czekać „aż samo przejdzie” .
W wielu publikacjach naukowych z łatwością odnajdziemy szeroko rozumiane normy dotyczące liczby opanowanych słów w danym okresie rozwojowym dziecka, ale zanim zaczniemy liczyć wyrazy ( i zastanawiać się, co możemy uznać u kilkunastomiesięcznego malucha za wyraz) musimy wrócić do jeszcze wcześniejszych etapów rozwoju komunikacji u dzieci.
Najważniejsze kwestie związane z rozwojem komunikacji werbalnej i niewerbalnej można już zaobserwować u kilkumiesięcznego dziecka.
Co może zaniepokoić Rodzica ?
3 – 6 miesiąc życia (m.ż.)
– nie wokalizuje pierwszych samogłosek
– nie wydaje dźwięków, przypominających mowę
– nie skupia wzroku na twarzy drugiej osoby
– nie odpowiada uśmiechem na uśmiech
– nie interesuje się dźwiękami otoczenia
– nie reaguje w żaden sposób na wypowiedzi dorosłych/zmieniającą się intonację/ mimikę twarzy .
6 – 12 m. ż.
– nie gaworzy, nie próbuje wchodzić „sylabowy dialog” z najbliższymi opiekunami- nie próbuje tworzyć i wydawać dźwięków opartych na sylabach otwartych „ga” , „ba” „pa” itp.
– nie utrzymuje wspólnego z dorosłym pola uwagi
– nie naśladuje oraz samodzielnie nie wypowiada sylab
– nie rozumie przekazów mimicznych/emocjonalnych
– nie rozpoznaje wyrażeń dźwiękonaśladowczych
– nie rozumie prostych słów, nawet tych o zabarwieniu emocjonalnym
– nie wykazuje odmiennych emocji na widok znajomej i obcej twarzy
– nie wskazuje palcem
12 m.ż. – 18 m.ż.
– nie rozumie prostych poleceń, nawet popartych gestem
– nie rozumie prostych nazw osób, przedmiotów, czynności
– nie wypowiada samodzielnie kilku wyrazów- mama, baba, pi (pić), ba (upadek) itp.
– nie powtarza sylab i słów wypowiadanych przez dorosłego
– nie podejmuje prób samodzielnego posługiwania się łyżką
– nie pije z otwartego kubka
– je tylko kilka wybranych produktów, przejawia nadwrażliwość na strukturę, smak, wygląd wielu pokarmów
18 – 24 m.ż.
– nie rozpoznaje i nie rozróżnia słów i melodii śpiewanych mu piosenek
– nie rozumie prostych zdań- „Przynieś misia” , „Podnieś piłkę, „Prześlij buziaka” „ Weź kubeczek” itp.
– nie zwiększa liczby używanych słów
– nie podejmuje prób łączenia dwóch wyrazów w wypowiedzi
– nie powtarza sekwencji ruchów dorosłego
24-36 m.ż.
– nie wykonuje prostych poleceń
– nie łączy wyrazów w wypowiedzi dwuwyrazowe, trzywyrazowe
– nie dzieli wspólnego pola uwagi z dorosłym
– nie wymawia lub nieprawidłowo wymawia spółgłoski p, b, m, t, d, n, l, k, g, f, w, ś, ź, ć, dź
– mówi niewyraźnie, zrozumiale tylko dla otoczenia
– wykazuje niechęć do słuchania krótkiego czytanego tekstu, np. wierszyka
– nie używa przyimków
Podczas wizyty logopeda :
- przeprowadzi szczegółowy wywiad z mamą/opiekunem odnośnie przebiegu ciąży i porodu i dotychczasowego rozwoju dziecka (warto sobie przygotować niezbędną dokumentację np. książeczkę zdrowia, ponieważ w stresie o wielu ważnych kwestiach zapominamy),
- oceni budowę i sprawność narządów mowy,
- oceni orientacyjnie słuch fizyczny i słuch fonematyczny,
- oceni sposób porozumiewania się dziecka (spontaniczna aktywność słowna, mimika, kontakt wzrokowy, gesty, umiejętność zabawy),
- oceni zasób mowy biernej i czynnej w odniesieniu do normy wiekowej,
- oceni rozumienie mowy przez dziecko,
- oceni sposób realizacji poszczególnych dźwięków mowy, artykulację głosek, sylab, wyrazów,
- zbada analizę i syntezę wzrokową i słuchową.
oprac. ALEKSANDRA KIEŁBASA – pedagog, logopeda, neurologopeda